Η «Πάροδος 17» στο μικροσκόπιο

Οι στόχοι, οι δράσεις και oi συνέργειες των ετήσιων συναντήσεων του Σώματος Ελληνικού Οδηγισμού, όπως αναδεικνύονται μέσα από την πρόσφατη σειρά δράσεων «Πάροδος 17» που πραγματοποιήθηκε στο Μεταξουργείο.

H διαμόρφωση των ενεργών πολιτών του αύριο μέσα από μια σειρά δημιουργικών και εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων, βρίσκεται στο επίκεντρο των στόχων των Πανελλήνιων Ετήσιων Συναντήσεων του Σώματος Ελληνικού Οδηγισμού. Με αφορμή τη σειρά δράσεων «Πάροδος 17» η οποία πραγματοποιήθηκε στο Μεταξουργείο το τελευταίο Παρασκευοσαββατοκύριακο του Απριλίου, επικοινωνήσαμε με τον Έφορο Κλάδου Μεγάλων Οδηγών Γιώργο Παπαδούλη, ο οποίος μας μίλησε για τη συνολική δράση του Σώματος Ελληνικού Οδηγισμού, τον ρόλο των συνεργειών, τον συσχετισμό των δράσεων του ΣΕΟ με τις τοπικές κοινότητες και την σημασία της Κοινοτικής Ανάπτυξης.

Ποιος είναι ο σκοπός των ετήσιων συναντήσεων του Σώματος Ελληνικού Οδηγισμού και ποιος είναι ρόλος αυτών των συναντήσεων μέσα στο ευρύτερο πλαίσιο δράσης του ΣΕΟ;

Το Σώμα Ελληνικού Οδηγισμού είναι μία παγκόσμια, αυτόνομη, ανεξάρτητη οργάνωση με παιδαγωγικό χαρακτήρα που απευθύνεται σε παιδιά και νέους, και στοχεύει στην αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου τους μέσα σε αυτοδιοικούμενες ομάδες, με σύγχρονους τρόπους εκπαίδευσης και δημιουργικές δραστηριότητες.
Το σύνολο των δραστηριοτήτων που βασίζονται στην οδηγική ιδεολογία και έχουν παιδαγωγικό χαρακτήρα αποτελούν το Οδηγικό Παιδαγωγικό Πρόγραμμα.
Το Οδηγικό Παιδαγωγικό Πρόγραμμα είναι προσαρμοσμένο στις ανάγκες και τα χαρακτηριστικά κάθε ηλικίας. Για το λόγο αυτό, τα παιδιά και οι νέοι χωρίζονται σε 4 μεγάλες ηλιακές ομάδες που αποτελούν τους 4 κλάδους:
•Τα Αστέρια, κορίτσια και αγόρια 5 έως 7 ετών
•Τα Πουλιά, κορίτσια και αγόρια 7 έως 11 ετών
•Τους Οδηγούς, κορίτσια και αγόρια 11 έως 14 ετών
•Τους Μεγάλους Οδηγούς, κορίτσια και αγόρια 14 έως 18 ετών

Πανελλήνιες Ετήσιες συναντήσεις πραγματοποιούνται από όλους τους κλάδους, με συμμετοχή των μελών τους, ανάλογα με την ηλικία τους.
Σκοπός των συναντήσεων αυτών είναι η κοινή συνεύρεση των μελών -ιδιαίτερα για τον Κλάδο Μεγάλων Οδηγών: παιδιών και στελεχών (ενηλίκες εθελοντές), ώστε μέσα από τον εκάστοτε στόχο της συγκεκριμένης δράσης να λάβουν βίωμα κι έμπνευση για τη συνέχεια της ζωής στην ομάδα, να κάνουν νέες φιλίες, να διασκεδάσουν. Είναι πολύ σημαντικό να αναφέρουμε ότι ο οδηγισμός δεν αρχίζει και σταματά σε μια μεγάλη δράση. Υπάρχει παντού, σε διάφορες πόλεις στην Ελλάδα και τα μέλη συναντιούνται μία φορά την εβδομάδα για να βιώσουν Οδηγικό Πρόγραμμα με την ομάδα τους.

Ειδικότερα, ο Κλάδος Μεγάλων Οδηγών θέτει ως στόχο για τις ετήσιες Πανελλήνιες Συναντήσεις του τα τελευταία χρόνια την Κοινοτική Ανάπτυξη σε αστικό περιβάλλον. Η Κοινοτική Ανάπτυξη είναι παιδαγωγικό πρόγραμμα, που εφαρμόζουμε από το 1950 στις καλοκαιρινές μας κατασκηνώσεις και αποσκοπεί στην παροχή κοινωνικής προσφοράς, όχι όμως μονόπλευρα από εμάς, αλλά σε συνεργασία με φορείς του τόπου – της κοινότητας, που επισκεπτόμαστε, ώστε να διασφαλιστεί η συνέχεια του κοινού έργου. Συγκεκριμένα, στη δράση «Πάροδος 17» στόχος μας ήταν η διαμόρφωση ενεργών πολιτών αξιοποιώντας, ενισχύοντας και αναπτύσσοντας δομές της κοινότητας του Μεταξουργείου μαζί με τους εφήβους. Επρόκειτο για μια τριήμερη συνάντηση εφήβων (14-18 ετών) και νέων από όλη την Ελλάδα, οι οποίοι συνεργαζόμενοι με τις δημοτικές αρχές, φορείς, οργανώσεις και μεμονωμένους πολίτες οραματίστηκαν, δημιούργησαν και υλοποίησαν κοινωφελείς δράσεις κοινωνικού, διαπολιτισμικού, πολιτιστικού, περιβαλλοντικού περιεχομένου. Το αποτέλεσμα -πέραν του απτού- ήταν το σημαντικό βίωμα εφήβων και κατοίκων (ανεξαρτήτως ηλικίας): να εργάζονται πλάι-πλάι, εθελοντικά και με πάθος για τον τόπο τους.

Ποιες συνέργειες αναπτύξατε φέτος προκειμένου να υλοποιήσετε τις ετήσιες αυτές συναντήσεις και να μεγεθύνετε τον θετικό κοινωνικό τους αντίκτυπο;

Φέτος, το πρόγραμμα των επιμέρους δράσεων διακρίθηκε σε τέσσερις βασικούς άξονες: τον πολιτισμό, τoν άνθρωπο, τoν τουρισμό και τις ανάγκες του αστικού περιβάλλοντος. Με βάση αυτή τη διάκριση δημιουργήσαμε 17 επιμέρους δράσεις σε κάθε μία από τις οποίες αναπτύξαμε μία συνέργεια είτε με κάποιο φορέα του δήμου είτε με κάποια άλλη οργάνωση είτε με μεμονωμένους κατοίκους. Συγκεκριμένα.

Στον άξονα Άνθρωπος υλοποιήθηκαν οι δράσεις «Μια βαλίτσα κόσμος» (σε συνεργασία με το πρόγραμμα του ΣΕΟ «Μια βαλίτσα κόσμος»), «Δείξε το δρόμο» (σε συνεργασία με τη videographer Ολυμπία Κάππου), «Steps» (σε συνεργασία με την ομάδα Steps), και «Κουζίνα Αλληλεγγύης» σε συνεργασία με την Κοινωνική Κουζίνα «Ο άλλος Άνθρωπος»

Στον άξονα Τουρισμός πραγματοποιήθηκαν οι δράσεις «Μικρός τουρίστας» (σε συνεργασία με το πρόγραμμα «Μικρός τουρίστας»), «τ’αυτίσου εδώ» (σε συνεργασία με την ομάδα Nacusso), «απΌψεις» (σε συνεργασία με το Νίκο Γκολφινόπουλο, Jr Tourism Expert στον Παγκόσμιο Οργανισμό Τουρισμού) και «Τhis is Μetaxourgeio» (σε συνεργασία με την Ελεάννα Μπότη, φοιτήτρια αρχιτεκτονικής).

Ο άξονας Πολιτισμός περιλάμβανε τις δράσεις «Θέατρο δρόμου (σε συνεργασία με τη θεατρική Ομάδα Tunnel of Oppression), «αντιΘΕΣΕΙΣ» (σε συνεργασία με το φωτογράφο Γιάννη Αμπατζιάδη) καθώς και δράσεις σε συνεργασία με το Μουσείο Μπενάκη και την Ταινιοθήκη της Ελλάδος.

Τέλος πάνω στον άξονα Ανάγκες Περιοχής αναπτύχθηκαν οι δράσεις «Street art_vol.2» (σε συνεργασία με την ομάδα st.a.co), «Φωτεινό Μεταξουργείο» (σε συνεργασία με την ομάδα Φωτεινή Κυψέλη) «τα 8 σημεία» (σε συνεργασία με τον Γιάννη Παππά , βιβλιοθηκονόμο του Ιδρύματος Λασκαρίδη), «Παρέμβαση» (σε συνεργασία με το Φεστιβάλ Χρωμάτων και το δήμο Αθηναίων) και «Πίνακες» (σε συνεργασία με το 51ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών και τη Νατάσσα Ιωαννίδη, φοιτήτρια της ΑΣΚΤ).

Ποια αριθμητικά και ποιοτικά δεδομένα αποτυπώνουν τον θετικό κοινωνικό αντίκτυπο των φετινών συναντήσεων;

Το Σαββατοκύριακο 21-23 Απριλίου 2017, δύο μεγάλες Πανελλήνιες Δράσεις πραγματοποιήθηκαν στην Αθήνα. Στην περιοχή του Μετς, ο Κλάδος Οδηγών με συμμετοχή 330 παιδιών και νέων, από 37 πόλεις/περιοχές της Ελλάδας και στην περιοχή του Μεταξουργείου ο Κλάδος Μεγάλων Οδηγών, με 360 έφηβους και νέους από 45 πόλεις / περιοχές της Ελλάδας, να επιστρέφουν στον τόπο τους, με μια σπουδαία σκέψη πρωτοβουλίας. Μπορούν να αλλάξουν τα δεδομένα και την κατάσταση της πόλης τους, αρκεί να το οραματιστούν και να το πραγματοποιήσουν. Μαζί τους μπορούν να συμπαρασύρουν τουλάχιστον και άλλους τόσους, Μεγάλους Οδηγούς και φίλους τους, ώστε να ενεργοποιηθούν όλοι μαζί και να δουλέψουν πλάι – πλάι.

Για τη συνάντηση του Κλάδου Μεγάλων Οδηγών, σημαντικό ποιοτικό κριτήριο φέτος υπήρξε η διάκριση του προγράμματος σε 4 άξονες. Η ανάπτυξη της Κοινότητας μπορεί να επέλθει σε διάφορα σημεία, τόσο ανάλογα με τις ανάγκες της ίδιας της περιοχής μας όσο ανάλογα και με τα δικά μας πεδία έκφρασης και δημιουργίας.
Επίσης, σπουδαίο χαρακτηριστικό για το έργο είναι η συνύπαρξη/συνέργεια με κάποιον ειδικό σε κάθε δράση: για να ξεκινήσουμε από τη στόχευση και το σχεδιασμό μέχρι να φτάσουμε στην υλοποίηση είναι απαραίτητη η τεχνογνωσία, που μας την παρέχει κάθε ξεχωριστή φορά μία οργάνωση, ένας φορέας, ένας μεμονωμένος πολίτης, που γνωρίζει τη φύση του έργου και το πεδίο δράσης. Τέλος, στη Συνάντηση αυτή δεν ήμασταν μόνοι οι Μεγάλοι Οδηγοί: μαζί μας είχαμε και 9 εφήβους – πρόσφυγες από τη δομή φιλοξενίας της Μαλακάσας, μαζί με 2 συνοδούς από την ΜΚΟ Secours Islamique France. Όλοι μαζί συνειδητοποιήσαμε πως ο κοινός στόχος και η αλληλεγγύη δεν γνωρίζουν εμπόδια, όπως αυτό της γλώσσας.

Πώς πιστεύετε ότι θα μπορούσαν οι πρακτικές του οδηγισμού να ενσωματωθούν από τις δημοτικές αρχές και να ωφελήσουν περαιτέρω τους νέους;

Ο Οδηγισμός μέσα από τα σύγχρονα παιδαγωγικά και δημιουργικά προγράμματά του, έχει σκοπό να συμβάλλει στη διαμόρφωση της προσωπικότητας των παιδιών και των νέων, ώστε να εξελιχθούν σε υπεύθυνους και συνειδητοποιημένους πολίτες, να γίνουν ενεργοί πολίτες στο κοινωνικό σύνολο. Αν οι δημοτικές αρχές προωθούσαν σε μαζικό σύνολο με αντίστοιχες διοργανώσεις και δράσεις το παιδαγωγικό αυτό έργο, με στόχο όχι μόνο την ανάπτυξη ή το έργο σε κάποια περιοχή, αλλά κυρίως την παιδαγωγική διαδικασία της στόχευσης, υλοποίησης και αξιολόγησης της κάθε δράσης από τους ίδιους τους συμμετέχοντες, το όφελος θα ήταν τεράστιο για τους τελευταίους. Γιατί όχι μόνο θα γνώριζαν την έννοια του ενεργού πολίτη αλλά θα συμμετείχαν και σε διαδικασίες, που θα τους αναδείξουν σε ηγέτες του αύριο.

Πώς πιστεύετε ότι η αλληλεπίδραση των Οδηγών και των Στελεχών με τους κατοίκους των αστικών περιοχών όπου πραγματοποιήθηκαν οι συναντήσεις επηρέασαν θετικά τόσο τους ωφελούμενους των συναντήσεων όσο και τις αντίστοιχες περιοχές;

Αυτή είναι η μαγεία της Κοινοτικής Ανάπτυξης. Το έργο δεν παρέχεται ως απλή δράση κοινωνικής προσφοράς. Το έργο από την αρχή μέχρι και το τέλος (όπου αυτό είναι εφικτό) υλοποιείται από τους εφήβούς μας και κάθε πολίτη του τόπου, που θα σηκωθεί από τον καναπέ του και θα γίνει συμμέτοχος στο κοινό -πλέον- όραμα. Πολλές φορές, αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι θα έρθει να δουλέψει μαζί μας. Για παράδειγμα, η κυρία Κατερίνα στην οδό Σαλαμίνος πρόσφερε γλυκό του κουταλιού και πορτοκαλάδα στην ομάδα που έκανε μια αστική παρέμβαση και «ομόρφυνε τον τόπο», όπως χαρακτηριστικά ανέφερε. Ξεχωριστό παράδειγμα, η υποδράση στο 51ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών, που μας φιλοξένησε για το διάστημα της δράσης κι ευχαριστούμε για αυτό τόσο το διευθυντή κο Κρητικό όσο και το υπόλοιπο προσωπικό, όπου κάποιοι μαθητές ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμά μας και όλοι μαζί δημιουργήσαμε δύο εκπληκτικές τοιχογραφίες με θέμα το βουνό και τη θάλασσα, εξωραΐσαμε και καλλωπίσαμε τα παρτέρια του σχολείου. Η αλληλεπίδραση δημιουργεί το σημαντικό βίωμα εφήβων και κατοίκων (ανεξαρτήτως ηλικίας): να εργάζονται πλάι – πλάι, εθελοντικά και με πάθος για τον τόπο τους.

Ποια ήταν η ανταπόκριση των υποστηρικτών του δικτύου του συνΑθηνά στα αιτήματα του ΣΕΟ για υποστήριξη;

Για ακόμη μία φορά το δίκτυο συνΑθηνά στάθηκε δίπλα μας με τον καλύτερο τρόπο και μας βοήθησε σε ό,τι μπορεί κανείς να φανταστεί. Είναι εξαιρετικό για εμάς να βλέπουμε ότι οι αρχές του τόπου ανταποκρίνονται σε ένα τέτοιο κάλεσμα και στέκονται αρωγοί μας σε οτιδήποτε ζητηθεί, πάντοτε έχοντας ως γνώμονα τα δεδομένα της εποχής και τη συνθήκη. Χαρακτηριστικά μπορούμε να αναφέρουμε ότι μόλις ανεβάσαμε στην πλατφόρμα του συνΑθηνά τη Δράση μας και απλώς επιλέξαμε τους πιθανούς φορείς συνεργασίας (πχ αντιδημαρχία πρασίνου) εκείνοι μέσα σε δύο ημέρες επικοινώνησαν μαζί μας, για να δουν πως μπορούν να βοηθήσουν.

Επισκεφτείτε την ιστοσελίδα του Σώματος Ελληνικού Οδηγισμού εδώ καθώς και τις σελίδες του στο facebook εδώ και εδώ.

Στα συνημμένα αρχεία μπορείτε να δείτε την αφίσα – χαρτογράφηση των δανειστικών βιβλιοθηκών του Μεταξουργείου που δημιούργησε μια από τις Ομάδες του Κλάδου Μεγάλων Οδηγών στο πλαίσιο της δράσης Πάροδος 17.

Τις φωτογραφίες τράβηξαν η ομάδα PhotoAid Greece καθώς και οι ίδιοι οι Μεγάλοι Οδηγοί και τα Στελέχη.